1816 was a strange year indeed.
Năm 1816 thực sự là một năm kì lạ.
In America, in midsummer, a ‘dry log’ covered the land so thickly that snow fell, and large parts of the country were gripped by an intense and lingering cold front.
Ở nước Mỹ, giữa mùa hè, tuyết rơi phủ đầy mặt đất như một “khúc gỗ khô” (cứng nhắc) và nhiều bang lớn bị tràn ngập bởi một frông lạnh kéo dài với cường độ mạnh.
The situation was no better in Great Britain and Europe, where cool temperatures and wet weather persisted for months.
Tình huống cũng không khá hơn ở Anh và châu Âu nơi mà nhiệt độ lạnh và thời tiết ẩm ướt dai dẳng trong nhiều tháng.
Mary Shelley, author of Frankenstein, while holidaying in Switzerland, complained of ‘incessant rainfall’, a feeling which may have put her in the mood for writing her most famous work.
Mary Shelley, tác giả của Frankenstein, trong khi đang đi nghỉ tại Thụy Sĩ đã phàn nàn về việc mưa liên tục, một cảm giác có thể khiến cô ấy có cảm xúc để viết nên tác phẩm nổi tiếng nhất của mình.
But there were to be far more significant effects of what become known as the ‘year without a summer".
Nhưng có những ảnh hưởng đáng kể hơn nhiều so với cái được biết đến như là “năm không có mùa hè”.
But where did the summer go? The main culprit, surprisingly, was a volcano on the other side of the planet: Mount Tamhora in Indonesia, whose eruption of the year before was of such colossal magnitude that it altered global climate.
Nhưng mùa hè đã đi đâu? Thật ngạc nhiên, thủ phạm chính lại là một ngọn núi lửa ở bên kia bán cầu trái đất: Núi Tamhora ở Indonesia, sự phun trào của nó những năm trước đây có độ lớn khổng lồ đến nỗi sự phun trào này đã làm thay đổi khí hậu toàn cầu.
In the years leading to this, the mountain had experienced minor eruptions, but the 1815 event was the culmination — a huge explosive outburst of the central volcanic vent with subsequent caldera collapse.
Những năm trước đó, ngọn núi đã trải qua nhiều đợt phun trào nhỏ, nhưng sự kiện 1815 là đỉnh cao - một vụ nổ khổng lồ từ trung tâm miệng núi lửa với sự sụp đổ của miệng núi lửa ngay sau đó.
Over 70,000 people in the vicinity were killed from lava flows, tsunamis, and pumice and ash falls.
Hơn 70,000 người trong vùng lân cận đã bị giết chết vì dòng dung nham, sóng thần, đá bọt và tro rơi.
But more significantly, the eruption — now acknowledged as the largest in recorded history —ejected huge amounts of dust into the stratosphere.
Nhưng đáng chú ý hơn, sự phun trào này - giờ đây đã được ghi nhận là lớn nhất trong lịch sử được ghi lại - nó đã thải ra một lượng lớn bụi bẩn vào tầng bình lưu.
This atmospheric layer is the highest and most static, and least affected by rainfall, which means that it takes relatively long periods for volcanic dust to be washed out.
Tầng khí quyển này là tầng cao nhất, tĩnh nhất và ít bị ảnh hưởng nhất bởi lượng mưa, điều này có nghĩa là phải mất một thời gian tương đối dài để bụi núi lửa được rửa sạch.
If these dust particles are of fine composition, they are quickly blown around the globe, to remain there for years.
Nếu những hạt bụi này có cấu thành nhỏ mịn, chúng sẽ nhanh chóng bị thổi bay ra toàn cầu, tồn tại trong nhiều năm.
On a somewhat benign note, this air-borne ash resulted in beautiful pastel-coloured sunsets and extended twilights in Northern Europe.
Về mặt tích cực thì tro không khí này sinh ra trong những buổi hoàng hôn màu nhạt nhẹ xinh đẹp và những chiều chạng vạng kéo dài ở Bắc u.
However, on a (quite literally) darker note, it set into motion a ‘volcanic winter’ due to the filtering of the sun’s rays, and the increased reflectivity of the atmosphere, where heat and sunlight are bounced back into space.
Tuy nhiên, trong mặt tiêu cực (đúng theo nghĩa đen), nó đã gây nên "mùa đông núi lửa" do sàng lọc của ánh sáng mặt trời và tăng độ phản xạ của bầu khí quyển, gây ra nhiệt và ánh sáng mặt trời bị dội ngược vào không gian.
But what is intriguing in this case is that even without the Tambora explosion, the period 1790 to 1830 was already one of the coldest on record.
Nhưng điều thú vị trong trường hợp này là ngay cả khi không có vụ nổ Tambora thì giai đoạn từ 1790 đến 1830 đã là một trong những kỷ lục lạnh lùng nhất.
This period has officially become known as the ‘Dalton Minimum’, after John Dalton, a London-based meteorologist who noted that the sun at that time did not seem as active in its production of sunspots and solar flares.
Giai đoạn này đã chính thức được biết đến với cái tên “Dalton Minimum”, sau khi John Dalton- một nhà khí tượng học ở London người đã nhận thấy rằng mặt trời trong giai đoạn đó dường như không hoạt động trong việc sản xuất những vệt đen mặt trời và bức xạ của nó.
Whether there is a correlation between this and the average amount of solar radiation emitted is still unclear.
Liệu rằng có một mối tương quan giữa điều này và lượng bức xạ mặt trời trung bình phát ra vẫn chưa rõ ràng.
If this does exist, the effect would be small—a fraction of a percent less, but, arguably, significant to our small planet orbiting so far away.
Nếu điều này tồn tại, ảnh hưởng đó sẽ nhỏ - một phần nhỏ của ít hơn 1%, nhưng lại được cho là đáng kể đối với hành tinh nhỏ của chúng ta đang quay quanh rất xa.
Adding further complexity to the issue, there had been other significant volcanic eruptions in the years prior to Tambora — in the Caribbean, Japan, and the Philippines — in which massive dust clouds were the characterising feature.
Thêm sự phức tạp hơn nữa vào vấn đề này là đã có những vụ phun trào núi lửa đáng chú ý khác trong những năm trước Tambora - ở Caribê, Nhật Bản và Philippin - trong đó những đám mây bụi khổng lồ là đặc điểm đặc trưng.
Looking at the Philippino example, 1814 saw the most destructive eruption of Mt Mayon ever.
Nhìn vào ví dụ Philippin, năm 1814 đã chứng kiến sự phun trào tàn phá nhất chưa từng có của núi Mayon.
Killing thousands, burying whole towns and villages, the volcano spewed out millions of tons of ash and rock into the high atmosphere.
Giết chết hàng ngàn, chôn vùi toàn bộ thị trấn và làng mạc, núi lửa đã phun ra hàng triệu tấn tro và đá vào bầu không khí cao.
When we put all these factors together, the sequence is thus clearer.
Khi chúng ta đặt tất cả các yếu tố này lại với nhau, trình tự do đó rõ ràng hơn.
With the world already suffering from lower temperatures due to natural variations in the sun’s surface action, a series of severe volcanic eruptions occurred.
Cùng với việc thế giới đã đang trải qua nhiệt độ thấp hơn do sự thay đổi tự nhiên trong hoạt động bề mặt của mặt trời, một loạt các vụ phun trào núi lửa nghiêm trọng đã xảy ra.
As a result, the accumulation of ash in the stratosphere rose to a historic high, to which the mammoth Tambora explosion substantially added, sending a savage cold spike throughout the already cooler globe.
Kết quả là, sự tích tụ tro trong tầng bình lưu đã tăng lên một mức cao lịch sử, nơi mà vụ nổ Tambora khổng lồ được thêm vào đáng kể, tạo ra một cơn gió lạnh dữ dội trên toàn cầu vốn đã lạnh hơn.
The consequences were dire.
Nhiều hậu quả rất nghiêm trọng.
With the dramatic temperature swings, falling to near-freezing within hours, and with the sudden summer frosts and sustained drenching rainfall, all across the Northern Hemisphere, staple crops such as maize and wheat failed to mature, and much livestock were killed.
Với những thay đổi nhiệt độ nhanh chóng, nhiệt độ giảm xuống gần như đóng băng trong vòng vài giờ, với sương giá mùa hè đột ngột và mưa rào liên tục trên khắp Bắc bán cầu, những cây trồng chính như ngô và lúa mì không phát triển được, và nhiều vật nuôi bị chết.
With agricultural production already low due to the cooler preceding years, and with the rudimentary road systems of those times rendering the importation and distribution of emergency food supplies limited, this final blow was devastating.
Với sản xuất nông nghiệp còn chậm do những năm trước lạnh hơn, và với hệ thống đường thô sơ của những năm đó đã khiến việc nhập khẩu và phân phối nguồn cung cấp thực phẩm khẩn cấp bị hạn chế, đòn cuối cùng này đã bị tàn phá.
It resulted in widespread malnutrition, starvation, and outbreaks of diseases such as typhus and cholera.
Sự biến đổi này đã dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, đói nghèo lan rộng và bùng phát các bệnh dịch như bệnh sốt phát ban và dịch tả.
It created streams of starving refugees, large shifts of population, riots, looting of food warehouses, and other breakdowns of civic order.
Nó tạo ra những dòng người tỵ nạn chết đói, những thay đổi lớn về dân số, bạo loạn, cướp bóc kho thực phẩm, và những sự cố khác về trật tự dân sự.
100,000 people were thought to have died in Ireland alone, with many times that figure on the European continent.
100.000 người đã được cho là đã chết ở Ireland, với nhiều lần con số đó trên lục địa châu u.
There was such mortality that the famine is now considered the worst of that century.
Tỉ lệ tử vong cao như vậy nên bây giờ nạn đói đó được coi là tồi tệ nhất trong thế kỷ đó.
The question then is whether it could happen again.
Câu hỏi đặt ra là liệu hiện tượng đó có thể xảy ra lần nữa hay không.
And the answer is, since it has happened many times before in geological history, a definite yes.
Và câu trả lời là chắc chắn có vì nó đã xảy ra nhiều lần trước đây trong lịch sử địa chất.
The most extreme case occurred about 70,000 years ago, when the world’s largest known eruption took place at Lake Toba (relatively close to Tambora).
Trường hợp cực đoan nhất xảy ra khoảng 70000 năm trước, khi vụ phun trào lớn nhất thế giới xảy ra tại hồ Toba ( khá gần Tambora).
This is thought to have plunged the planet into a decade-long volcanic winter, and triggered the onset of the last ice age, a deep freeze of the planet which lasted many tens of thousands of years, all of which, some speculate, just about wiped out the human race.
Điều này được cho là đã đẩy trái đất vào một mùa đông núi lửa kéo dài một thập kỷ, và kích hoạt sự khởi đầu của kỷ băng hà cuối cùng, một sự đóng băng sâu của hành tinh kéo dài hàng chục nghìn năm, tất cả những điều này, cũng như một số suy đoán, đã xóa sổ nhân loại.
We can rest in the assurance, however, that such events are extremely few and far between.
Tuy nhiên, chúng ta có thể thư giãn trong sự bảo đảm rằng những sự kiện như vậy là rất ít và rất xa.
You will certainly be able to enjoy your summer holidays, for a long time to come.
Bạn chắc chắn sẽ có thể tận hưởng kỳ nghỉ hè của bạn, trong một thời gian dài sắp tới.