In the night sky, the stars appear to revolve around the Earth, rising in the east, and disappearing in the west.
Trên bầu trời đêm, nhiều ngôi sao xuất hiện xung quanh trái đất, mọc ở phía đông, và lặn ở phía tây.
The Earth itself seems solid, fixed, and stable, and such common sense perception suggests that the Earth is the centre of the universe.
Trái đất chính bản thân nó dường như rắn, cố định và ổn định, và nhiều nhận thức phổ biến cho rằng trái đất chính là trung tâm của vũ trụ.
This is known as ‘geo’ ‘centrism’, with geo meaning Earth, and all pre-modern civilisations drew this conclusion.
Điều này được gọi là “thuyết địa tâm”, với geo là trái đất, và tất cả nền văn minh tiền hiện đại đã rút ra kết luận này.
We now know, of course, that the Earth revolves around the sun, and this is called ‘helio’ ‘centrism’, with helio meaning sun, but historically, it took quite a while for this to be deduced.
Tất nhiên, bây giờ chúng ta biết rằng trái đất xuất hiện xoay quanh mặt trời, và điều này được gọi là “thuyết nhật tâm, với helio có nghĩa là mặt trời, nhưng trong lịch sử, nó mất một khoảng thời gian để suy đoán ra sự thật này.
As early as the third century BC, an ancient Greek astronomer, Aristarchus of Samos, proposed helio centrism, but received little support from his peers.
Ngay từ thế kỷ thứ ba trước Công nguyên, một nhà thiên văn Hy Lạp cổ đại, Aristarchus of Samos, đề xuất thuyết nhật tâm, nhưng nhận được rất ít sự hỗ trợ từ các đồng nghiệp của ông.
Similarly, throughout subsequent history, isolated individuals proposed this new idea, but again, no one was listening.
Tương tự, trong suốt lịch sử tiếp theo, các cá nhân bị cô lập đã đề xuất ý tưởng mới này, nhưng một lần nữa, không ai lắng nghe.
Geocentrism just seemed too logical to refute. Geocentrism also fitted the views of the established Christian church, who could quote biblical passages such as ‘the world also shall be stable, that it be not moved’.
Thuyết địa tâm dường như quá logic để bác bỏ. Thuyết địa tâm cũng phù hợp với quan điểm được thành lập của nhà thờ tin lành, những người có thể trích dẫn những đoạn Kinh Thánh như ‘thế giới cũng sẽ ổn định, rằng nó không di chuyển được’.
Those who dared disagree were subject to accusations of heresy, often with dire punishments to follow.
Những người dám không đồng ý bị buộc tội dị giáo, thường bị trừng phạt thảm khốc.
The trouble was, as the night sky was observed more closely, that simple revolution of the stars proved not so simple at all
Khi bầu trời đêm được quan sát kỹ hơn, vấn đề là cuộc cách mạng đơn giản của các ngôi sao tỏ ra không đơn giản chút nào.
In relation to the others stars, some steadily wandered in given directions, then sometimes reversed for months, and disappeared altogether.
Liên quan đến những ngôi sao khác, một số ngôi sao đi lang thang đều đặn theo những hướng nhất định, sau đó đôi khi đảo ngược trong nhiều tháng, và biến mất hoàn toàn.
They were called planets, meaning ‘wanderers’.
Chúng được gọi là hành tinh, có nghĩa là ‘kẻ lang thang’.
In addition, the position of the sun and moon altered slightly over the year, and comets, those mysterious glowing spots, would come and go.
Ngoài ra, vị trí của mặt trời và mặt trăng thay đổi một chút trong năm, và những ngôi sao chổi, đó là những điểm phát sáng bí ẩn, sẽ đến và đi.
In order to predict the motion of the planets, and accurately serve the primary purpose of navigation for sailing ships, increasingly elaborate mathematical models were needed—a sure sign that something was not quite right.
Để dự đoán chuyển động của các hành tinh, và phục vụ chính xác mục đích chính của dẫn đường cho các tàu thuyền, các mô hình toán học ngày càng phức tạp là cần thiết - một dấu hiệu chắc chắn rằng một điều gì đó không hoàn toàn đúng.
Heliocentrism, or the belief that the sun is the centre of the solar system, still needed a mathemalically-sound description before it could be scientifically accepted, and it was a Polish astronomer, Nicolaus Copernicus, who, in 1543, first published this.
Thuyết nhật tâm, hay niềm tin rằng mặt trời là trung tâm của hệ mặt trời, vẫn cần một mô tả nghe có vẻ toán học trước khi nó có thể được khoa học chấp nhận, và đó là một nhà thiên văn Ba Lan, Nicolaus Copernicus, là người lần đầu tiên xuất bản cuốn sách này vào năm 1543.
This event is sometimes referred to as the Copernican revolution.
Sự kiện này đôi khi được gọi là cuộc cách mạng Copernican.
Copernicus himself certainly feared the consequences of his proof, knowing full well it might invoke the anger of the established church.
Bản thân Copernicus chắc chắn sợ những hậu quả từ bằng chứng của chính mình, biết rõ nó có thể đánh động đến sự giận dữ của nhà thờ của chính quyền.
Probably for this reason, he wailed until the last year of his life, when he was sick and dying, to release his findings.
Có lẽ vì lý do này, ông đã than vãn cho đến năm cuối đời, khi ông bị bệnh và chết, để đưa ra những phát hiện của mình.
In addition, the preface of the book, written by a respected member of the church, staled that the model was not necessarily correct.
Ngoài ra, lời mở đầu của cuốn sách, được viết bởi một thành viên được tôn trọng của nhà thờ, nói rằng mô hình này không nhất thiết phải chính xác.
As a result of this, there was no ‘revolution" whatsoever—in fact, the book received scant attention in the subsequent decades, apart from a few irate clergy men who angrily dismissed the whole scheme as irrelevant.
Kết quả là, không có bất cứ ‘cuộc cách mạng’ nào - trên thực tế, cuốn sách nhận được sự chú ý nho nhỏ trong những thập kỷ tiếp theo, ngoài một vài giáo sĩ vô tội, đó những người bác bỏ quyết liệt toàn bộ kế hoạch không liên quan.
Yet the following generations of astronomers did not always fare so well.
Thế nhưng các thế hệ các nhà thiên văn học không phải lúc nào cũng tốt.
The Italian scientist, Galileo, got into trouble, as did a fellow Italian, with the surname Bruno, Giordono Bruno, who was burnt at the stake, yet ultimately, nothing could slow the spread of heliocentrism across Europe.
Nhà khoa học người Ý, Galileo, gặp rắc rối, cũng như một người Ý trước đây, với họ Bruno, Giordono Bruno, người bị trừng phạt gắt gao, nhưng cuối cùng, không có gì có thể làm chậm sự lây lan của thuyết nhật tâm trên khắp châu u.
It formed the basis of lsaac Newton’s great work on the motion of the planets — a work which implied that even the sun around which the Earth circled, was itself in motion around a common centre of gravity.
Nó hình thành nền tảng của công trình vĩ đại của lsaac Newton về chuyển động của các hành tinh - một tác phẩm ngụ ý rằng ngay cả mặt trời mà Trái Đất xoay quanh, chính nó đang chuyển động xung quanh một trung tâm trọng lực chung.
No discourse about heliocentrism could finish without mentioning that, somewhat unbelievably, there still exists those today who choose to believe that the Earth is the centre of the universe.
Không có bài diễn văn về thuyết nhật tâm có thể kết thúc mà không nhắc đến điều đó, có phần không tin được, nó vẫn tồn tại cho đến ngày nay những người chọn tin rằng Trái đất là trung tâm của vũ trụ.
Modern geocentrism is usually the result of literal interpretations of the Bible, which is the cornerstone of these people’s beliefs.
Thuyết địa tâm hiện đại là kết quả sự giải nghĩa theo nghĩa đen của Kinh Thánh, đó là nền tảng niềm tin của những người này.
They, therefore, also believe in creationism – that is, that a God
Do đó, họ cũng tin vào chủ nghĩa sáng tạo - đó là Thiên Chúa.